İSTANBUL – Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), 15 Nisan günü yapılan toplantısında FOX TV ve TELE 1’e program durdurma ve üst limitten para cezası verirken Haber Global TV’ye üst limitten idari para cezası, Halk TV’ye ise idari yaptırım cezası verdi.
RTÜK’ün en ağır yaptırım uyguladığı kanal FOX TV oldu.
Kanalın ve Türkiye’nin en çok izlenen programı olan ‘‘Fatih Portakal ile Ana Haber’’in 30 ve 31 Mart ile 1 Nisan’daki yayınlarında yapılan yorumlar toplumu kin ve düşmanlığa sevk edildiğine hükmedilirken ‘‘İlker Karagöz İle Çalar Saat’’ programı ise yayınladığı ‘‘ekmek kuyruğunda kavga’ haberinin gerçeklikle ilgisi olmadığı gerekçesiyle cezalandırıldı.
FOX TV’ye ceza, RTÜK yasasının en tehlikeli maddesinden verildi
‘‘Ekmek kuyruğunda kavga’’ haberine üst limitten idari para cezası müeyyidesi uygulayan RTÜK, Portakal’ın yaptığı yorumların 6112 sayılı Kanun’un 8/1/b maddesinde yer alan “Yayın hizmetleri, …Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz’’ hükmünü ihlal ettiği iddiasıyla FOX TV’ye üst limitten idari yaptırım ve 3 kez program durdurma cezasına karar verdi.
Buna göre FOX TV, Mart ayı için RTÜK’e tebliğ ettiği reklam gelirlerinin yüzde 3’ünü ceza olarak ödeyecek. Bunun dışında kurum tarafından belirlenecek 3 gün ana haber süresinde yine kurumun yolladığı belgeselleri istediği sırayla yayınlayacak.
Türkiye’de RTÜK’ün uyguladığı para cezalarının bir önceki ay elde edilen reklam gelirinin yüzde 3’ü ile yüzde 5’i arasında değiştiği belirtiliyor. Öte yandan hiçbir reklam geliri olmadığını beyan eden bir televizyon kanalına uygulana para cezasının ise en az 24 bin TL olduğu ifade ediliyor.
RTÜK üyesi Taşçı: ‘‘Bu hafta alınmış karar FOX TV’nin üzerinden Demokles’in kılıcı gibi sallanacak’’
Karara karşı oy kullanan RTÜK üyesi İlhan Taşçı, FOX TV’ye son verilen cezada gerekçe olarak gösterilen maddenin ilk kez işletildiğine dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Taşçı, ‘‘Bugüne kadar alınmış olan kararlarda çok ciddi bir farkı var. İlk kez 8/1/b maddesinden ceza verildi. FOX TV bir kez daha aynı maddeden ceza alırsa bu defa program değil yayın durdurulacak, hem de 10 gün boyunca. Yani 10 gün boyunca kanalda tüm gün RTÜK’ün gönderdiği içerikler yayınlanacak. Madde açık, üçüncü kez aynı maddeden ceza verilirse bu lisans iptali demek kanal kapatılacak. Bu nedenle bu hafta alınmış karar FOX TV’nin üzerinden Demokles’in kılıcı gibi sallanacak. Normalde RTÜK’ün iki şapkası var. Biri düzenleyici diğeri denetleyici olmak. Düzenleyici olarak ifade özgürlüğünün, basın özgürlüğünün önünü açacak bir kurum olması gerekirken bunu yapmıyor. Ancak denetleyici şapkasını siyasi iktidarın bir sopası olmak için kullanıyor. Kurum hem siyasi etkiye açık hem özgürlükleri tıkayan bir fonksiyon üstleniyor’’ dedi.
Taşçı’nın dikkat çektiği RTÜK Kanunu’nda ‘‘İdari Yaptırımlar’’ı düzenleyen 32. maddenin 5. fıkrası gayet açık:
‘‘8 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentlerindeki ilkelerle dördüncü fıkrasına aykırı yayın yapılmasını müteakip verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının on güne kadar durdurulmasına; ikinci tekrarı halinde ise, yayın lisansının iptaline karar verilir.’’
Önderoğlu: ‘‘RTÜK sürdükçe, sınırlı sermayeli eleştirel televizyonların kabusu olmaya devam edecek’’
RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu da demokratik bir yapıya sahip olmadığını söylediği RTÜK’ün ‘resmi’ söylem dışındaki kesimlere ekranlarını açan yayın organlarını cezaya boğduğunu belirtti.
Aynı zamanda Bianet Medya Özgürlüğü raportörü de olan Önderoğlu, VOA Türkçe’nin soruları üzerine ‘‘RTÜK kurul oluşumu, Türkiye’de siyasi hayatın kutuplaşmasıyla paralel olarak ‘Cumhurbaşkanı İttifakı’ mantığını görsel işitsel medya kuruluşlarına dayatan ana mekanizmalardan biri haline geldi. Topluma ve hayata resmi söylemin dışında bakan, ‘yola gelmez’ yayın kuruluşları herhangi bir muhalefete ekranlarını açınca, ağır program durdurma ve para cezalarına boğuluyorlar. Demokratik bir yapı ile alakası olmayan RTÜK, bu üye yapısı ve bu prosedürü sürdükçe, 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri’nden beri etkisi artıran sınırlı sermayeli eleştirel, alternatif, muhalif televizyonların kabusu olmaya devam edecek. RTÜK’te hakim zihniyetin hedefi, görsel işitsel yayıncılığı misyonun zorunlu bir parçası olan eleştirel, sorgulayıcı, alternatif bakış sunmaya ilişkin özüne son vermektir. İktidara yakın yayın kuruluşlarına merhamet göstermekle de suçlanan RTÜK çoğunluğunun bu nedenle çifte standartlı tutum takındığını düşünüyoruz’’ dedi.
TELE 1’e Son 20 Günde 8 Program Durdurma, 2 Üst Limitten Para Cezası
RTÜK’ün son toplantısında ağır bir ceza verdiği diğer kanal ise TELE 1 oldu.
En son 25 Mart’taki toplantısında sabah programı sunucunun Can Ataklı’nın başörtülü bir öğretmenle ilgili sözleri nedeniyle en üst limitten idari yaptırım ve 5 kez program durdurma cezası veren RTÜK, yine aynı sunucunun “Niye herkes şehit? Yani kime şey yapıyorsan o şehit. Herkesin şehidi de kendine oluyor herkesin teröristi de kendine’’ sözlerinden ötürü üst limitten para cezası ve 3 kez program durdurma cezasına karar verildi.
Yanardağ: ‘‘Bu siyasi bir karar, biz oyunu bozuyoruz’’
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ, ‘‘Daha geçtiğimiz hafta idari para cezasını yatırdık. 5 program durdurma cezasına yaptığımız itirazı mahkeme haklı buldu ve 3 günlük program durdurulmasının ardından yürütmeyi durdurduk. Bu karara da itiraz edeceğiz. Mahkeme itirazınızı haklı bulsa infaz durmuyor, para ödenmiş oluyor. Yine reklam gelirimizin yüzde 3’ünü ödeyeceğiz. 2019’da da defalarca benzer kararlarla karşı karşıya kaldık. Çünkü bunlar siyasi karar. Alınan emri yerine getiriyorlar. Çünkü TELE 1 FOX TV, Halk TV ve birkaç kanal daha biz oyunu bozuyoruz. Can Ataklı’nın şehitlikle ilgili sözleri milli değerlere saygısızlıkmış. RTÜK, milli değerlerin taktir edildiği adeta bir fetva kurumu gibi davranıyor. Henüz bize tebligat gelmedi. Gelince itirazımızı yapacağız’’ diye konuştu.
Haber Global ve Halk TV’de ceza verildi
Üst Kurul, evinden bağlandığı canlı yayında sigara yakan yorumcu Berhan Şimşek nedeniyle Haber Global televizyonuna üst limitten idari para cezası verirken ‘‘Şimdiki Zaman Siyaset’’ isimli program konuğu Ali Demirsoy’un ‘‘ Oradaki 50-60 kişiyi ya bir adaya götürür tecrit ederdim ya da ben biyolog olmam nedeniyle beni kınamayın ya da öldürürdüm. Siz orada 50 kişiyi itlaf etmiş olsaydınız bugün bir milyon adamın ölümünü engellemiş olurdunuz’’ ifadeleri nedeniyle Halk TV’ye idari yaptırım uyguladı.
RTÜK 25 Mart’ta yaptığı toplantıda yine Halk TV’ye Ayşenur Arslan’ın sunduğu “Medya Mahallesi” programında kullanılan ‘‘Corona virüs salgınının sorumlusunun 3. havalimanı nedeniyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olduğu” ve “salgından etkilenenlerin AK Parti seçmeni olduğu” iddiaları üst limitten idari yaptırım uygulamıştı.
